به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، زهرا نژادبهرام در نطق پیش از دستور خود در ابتدای جلسه امروز شورای شهر تهران، به ارائه گزارشی در مورد نوسازی بافت فرسوده شهر تهران پرداخت و گفت: شهرها را باید به مثابه ارگانیزم‌های زنده‌ای دانست که از ترکیب اجزا، قطعات، شریان‌ها و عناصر کارکردی تشکیل شده‌اند که در این میان بافت فرسوده یک نوع بیماری شهری قلمداد می‌شود که در شرایط زمانی و مکانی مختلف و به دلایل متفاوت به وجود می‌آید.
وی با بیان اینکه بسط و گسترش این بیماری در مرحله اول به عدم پیشگیری وقوع آن و در مرحله بعد به نقص در تشخیص عوامل به‌وجود آورنده، انتخاب اشتباه روش درمان و در نهایت عدم اجرای کامل فرآیند درمان مربوط می‌شود، تصریح کرد: حدود ۲۱ درصد از پارسل‌های شهر تهران یعنی ۲۱۰ هزار پارسل با جمعیت ساکن ۱.۵ میلیون نفر، در زمره بافت‌های فرسوده مشمول سه شرط ریزدانگی، ناپایداری سازه‌ای و نفوذناپذیری قرار می‌گیرد.
نژادبهرام با بیان اینکه با وجود سهم ۵.۳ درصدی بافت فرسوده از کل مساحت تهران، ۱۵ درصد جمعیت پایتخت را در خود جای داده است، گفت: یعنی تقریبا تراکم این محدوده‌ها سه برابر سایر مناطق است و نکته حائز اهمیت، تمرکز این بافت‌ها در محدوده‌های مشخص است، به گونه‌ای که بیش از ۵۰ درصد پارسل‌های فرسوده شهر تهران صرفا در مناطق ۱۰، ۱۲، ۱۵ و ۱۷ قرار گرفته‌اند.
وی با تاکید بر اینکه این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد پارسل‌های دارای ناپایداری سازه‌ای سهم سه برابری نسبت به بافت فرسوده دارند و قریب به ۴۵ درصد از پارسل‌های شهر تهران با جمعیت ساکن ۳ میلیون نفر در این محدوده سکونت دارند، ادامه داد: در برنامه‌های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه کشور، نوسازی سالانه ۱۰ درصدی بافت‌های فرسوده کشور الزامی شده است اما روند نوسازی در پایتخت در بالاترین میزان خود طی سال‌های گذشته از ۵ درصد فراتر نرفت.
نژادبهرام افزود: بیشترین نرخ نوسازی‌ها در سال‌های ۹۰، ۹۱ و ۹۲ بوده است. در این سال‌ها با توجه به مشوق‌های تراکمی گسترده برای بافت فرسوده، بسیاری از مالکین املاک واقع در این بافت‌ها برای نوسازی هجوم آوردند و از طرفی طرح تفصیلی جدید هنوز ضوابط و تکالیفش احصا نشده بود و شهرداری وقت با ضوابط سهل‌گیرانه، کسر پارکینگ‌ها و اضافه طبقات را به راحتی می‌پذیرفت.
وی با بیان اینکه در پی نوسازی تراکمی صرفا در سال‌های ۸۰ تا ۹۵، ۴۸ هزار واحد کسر پارکینگ فقط در بافت فرسوده شهر تهران ایجاد شده که امروز شهر تهران با تبعات و پیامدهای آن مواجه است بگونه‌ای که در حال حاضر کلانشهر تهران با اشکالات و تبعات این رویکرد در قبال نوسازی، دست و پنجه نرم می‌کند، گفت: تمرکز صرف بر نوسازی کالبدی، عدم توجه به تامین سرانه‌های خدماتی از جمله فضای سبز، تفریحی، ورزشی، درمانی، آموزشی، تراکم بیش از حد جمعیت در بافت‌ها و تشدید کمبودهای خدماتی، تبدیل شدن حاشیه معابر به انبار پارک خودروها ناشی از پذیرش کسر پارکینگ به صورت گسترده، کاهش حس تعلق به زندگی در محلات دارای بافت فرسوده بر اساس مطالعات انجام شده از جمله مشکلات و معایب نوسازی بدون توجه به طرح‌های بالادستی است.
وی با بیان اینکه شورای پنجم از زمان آغاز به کار بارویکرد بازآفرینی پایدار به بافت‌های فرسوده توجه کرده و با تامین کمبودهای خدماتی و اجرای پروژه‌های بهسازی محیطی در دل بافت فرسوده و با هدف ارتقای ارزش سکونت کوشید تا زمینه ترغیب ساکنین به نوسازی و بهسازی محیطی را فراهم آورد، تصریح کرد: به همین دلیل از آغاز فعالیت شورای پنجم، روند نوسازی بافت فرسوده مجددا به تدریج روند افزایشی به خود گرفت.
عضو شورای شهر تهران تاکید کرد: شورای پنجم و شهرداری تهران به منظور جلوگیری از تشدید تراکم در بافت فرسوده، مصوبه شوای عالی شهرسازی و معماری را که در اسفند سال ۹۵ به تصویب رسیده بود و در قالب آن طبقات مازاد تشویقی بافت‌های ناپایدار و فرسوده حذف شده بود، با رویکرد ارتقاء ارزش سکونت در بافت اجرایی کرد، اما از آنجا که همزمان سیاست‌های ارائه خدمات و بهسازی محیطی را پی گرفت، از کند شدن روند نوسازی جلوگیری کرد. همچنین در راستای تقویت اعمال تسهیلات تشویقی برای تمامی پارسل‌های دارای شاخص‌های سه گانه ریزدانگی، ناپایداری و نفوذناپذیری، موضوع تدقیق محدوده بافت‌های فرسوده در این دوره در دستور کار خود قرار گرفت.
وی با بیان اینکه شورای عالی شهرسازی و معماری در سال ۱۳۸۶، ۳۲۶۸ هکتار را به عنوان بافت فرسوده در تهران مصوب کرد، افزود: این در حالی است که به علت ضعف اطلاعات و مدل‌سازی تشخیص، بسیاری از بلوک‌هایی که واجد شرایط قرارگیری در محدوده‌های بافت فرسوده و بهره‌مندی از تشویقات و تسهیلات تخصیصی برای این بافت‌ها بودند، محروم شدند که اخیراً سازمان نوسازی ۱۰۰۰ هکتار از بافت‌هایی که شامل این شرایط می‌شوند اما در زمان ابلاغ طرح تفصیلی از قلم افتاده‌اند را تحت عنوان بافت فرسوده تدقیق شده در مقیاس بلوک شناسایی کرده که احتمالاً طی هفته‌های آتی در دستور کار کمیسیون ماده ۵ شهر تهران قرار خواهد گرفت.
نژادبهرام ادامه داد: در بحث ناپایداری سازه‌ای که مهم‌ترین شاخص شناسایی بافت‌های فرسوده از جهت تامین ایمنی در زمان بروز بحران‌های طبیعی همچون زلزله به شمار می‌رود، در کمال تاسف باید بگویم که تهران قریب به ۱۵۰۰۰ هکتار بافت ناپایدار شهری دارد که یقینا از جهت سازه‌ای و کالبدی ناپایدار هستند و این بافت‌ها همان بافت‌هایی هستند که در صورت وقوع زلزله، خسارت‌های جدی خواهند دید که کمیته شهرسازی شورای شهر طی دو سال گذشته پیگیر پیش‌بینی مشوق‌های مالی و عوارضی از طرف مدیریت شهری به منظور ترغیب مالکین این قبیل بافت‌ها به نوسازی بوده است. اما متاسفانه به دلیل عدم همراهی شهرداری تهران و بروز مسائل و مشکلات مالی جدی در امر مدیریت شهر، این امر تاکنون در خصوص این بافت‌ها تحقق نیافته است.
وی با بیان اینکه همچنین در سال ۹۵ شورای عالی شهرسازی و معماری با اصلاح بند ۱۵ طرح تفصیلی شهر تهران، کلیه مشوق‌های بافت‌های ناپایدار را حذف کرد و اکنون این قبیل بافت‌ها با بافت‌های نوساز واقع در محدوده‌های غیر فرسوده، هیچ‌گونه تفاوت و تمایزی از نظر مشوق‌ها ندارند، گفت: از سوی دیگر پاسخ به این پرسش که آیا همه بافت‌های نوسازی شده شهر تهران، اکنون از کیفیت سازه‌ای مطلوب برخوردارند؟ محل دغدغه جدی شورای شهر تهران بود که در سال ۹۴ مطالعاتی توسط مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در خصوص کیفیت ساخت‌وسازهای جدید در بافت‌های فرسوده شهر تهران انجام شده که نتایج جالبی دارد. بر اساس این مطالعات که ۱۰۰ پروژه نوساز در بافت فرسوده را بررسی کرده است، ۴۵ درصد پروژه‌ها فاقد استانداردهای قانونی و مرتبط با کیفیت ساخت‌وساز بوده‌اند که این امر هشدار بزرگی در اداره پایتخت محسوب می‌شود.
نژادبهرام با بیان اینکه بر مبنای همین مطالعات و مطالعات مشابه و با پیگیری‌های صورت گرفته در فروردین سال ۹۷، تفاهم‌نامه‌ای بین شهرداری تهران، نظام مهندسی، سازمان استاندارد استان تهران و انجمن‌های صنفی تولید مصالح شهر تهران منعقد شد، ادامه داد: پایش و رصد کیفیت پارسل‌های نوسازی شده طی سال گذشته در منطقه ۸ کلانشهر تهران نشان می‌دهد تفاهم‌نامه مذکور منجر به بهبود قابل توجه ساخت‌وساز شده و استانداردهای سختگیرانه برای کیفیت مصالح مورد توافق، اعمال می‌شود.
وی تهیه برنامه توسعه محله‌ای برای ۱۷۸ محله شهر تهران که در بافت فرسوده واقع شده‌اند را از دیگر اقدامات ارزشمند مدیریت شهری طی دو سال گذشته برشمرد و اظهار کرد: در بودجه مصوب سال جاری قریب به ۲۰۰۰ میلیارد تومان به منظور اجرای پروژه‌های خرد مقیاس محله‌ای پیش‌بینی شده است که با بروز مسائل و مشکلات مالی ناشی از شیوع ویروس کرونا، نگرانی‌های جدی در خصوص تحقق کامل این بودجه وجود دارد. اما با توجه به فقر شدید خدماتی و نزول کیفیت زندگی در بافت‌های فرسوده، انتظار می‌رود حداقل ۷۰ درصد اعتبار پیش‌بینی شده به محلات کم‌برخوردار و فرسوده تخصیص داده شود تا شاهد ارتقای ارزش سکونت در راستای تسریع در نوسازی و بهسازی این محدوده‌ها باشیم.
نژادبهرام اضافه کرد: البته علیرغم گذشت ۴ ماه از سال جاری، کماکان شهرداری تهران در مرحله شناسایی و تدقیق پروژه‌های این موضوع است که محل گلایه و انتقاد جدی است و انتظار می‌رود فاز نخست اجرای پروژه های کوچک مقیاس هر چه سریع‌تر در سطح محلات پایتخت با اولویت محلات کم‌برخوردار و فرسوده آغاز شود.
وی با بیان اینکه یکی از مسایل جدی مترتب بر بافت‌های فرسوده کلانشهر تهران مساله کمبود پارکینگ است که به نزاع و درگیری روزانه ساکنین مبدل شده است، افزود: متاسفانه علیرغم تصویب بودجه‌ای قریب به ۲۵۰ میلیارد تومان طی سال‌های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ برای موضوع احداث پارکینگ‌های عمومی در بافت فرسوده، اما به دلیل عدم پیش‌بینی مناسب از هزینه‌ها و منابع شهرداری تهران در بودجه سنوات اخیر که منجر به پیش‌خور بخش عمده‌ای از منابع در حوزه هزینه‌های جاری و نگهداشت شهر می‌شود، عملاً تخصیص این منابع با محدودیت جدی مواجه بوده و در نتیجه تکمیل این پارکینگ‌های عمومی از برنامه زمانی تعیین‌شده، عقب افتاده است و سطح پیشرفت سه پروژه مهم کم بوده است که کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران در تلاش است با تعیین متولی مشخص، پیش‌بینی حساب جداگانه و ارایه تسهیلات تشویقی برای حضور سرمایه‌گذاران، روند احداث پارکینگ در سطح محلات بافت فرسوده را تسریع ببخشد.
نژاد بهرام افزود: با عنایت به فشردگی و تراکم بالای جمعیتی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد و نظر به کمبود ۱۳۶ هکتار فضای سبز در ۹۴ محله فرسوده شهر تهران، در سال گذشته جمعا حدود ۶۴ میلیارد تومان به منظور تملک اراضی جهت تبدیل به فضای سبز تخصیص داده شده که از محل این اعتبار در سال گذشته ۶ بوستان در مناطق ۷، ۸ و ۱۷ تملک و به بهره‌برداری رسید که جای تقدیر و تشکر دارد.
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در پایان با بیان اینکه تلاش این شورا در کنار شهرداری تهران، تمرکز بر تامین خدمات محلی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد است، گفت: ارتقاء ارزش سکونت در بافت فرسوده رویکرد بنیادین مدیریت شهری فعلی است و این رویکرد تا تحقق این امر در کلیه محلات با هدف بازآفرینی شهری توسط کمیته شهرسازی و کمیسیون شهرسازی و معماری شورا دنبال خواهد شد.
نظر شما